Япон шүлэг
Хирагана, Катакана үсгээр илэрхийлдэг тус бүрийн үсгүүд ихэнх тохиолдолд нэг моратай дүйдэг ба “ん” үсгээр илэрхийлдэг угийн Н гийгүүлэгч ч дангаар нэг мора болж чадна. Харин зарим үсэг, тухайлбал хагас эгшгийг илэрхийлдэг жижиг үсгүүд бол өмнөх үсэгтэй нийлж нэг мора бүтээдэг.
Японы үндсэн шүлэгийг 5 эсвэл 7 моратай зохиох ёстой. Жишээлбэл, дээр үед маш түгээмэл байсан Танка гэдэг нэг төрлийн япон шүлгийг 5, 7, 5, 7, 7 морагийн хэмнэлээр зохиодог. Харин Додойцү төрлийн шүлэгийг 7, 7, 7, 5-аар зохиодог бол, Хайкү болоод Сэнрюү төрлийн шүлэгийг 5, 7, 5 мора гэсэн хэмнэлээр зохиох ёс бий.
Ялангуяа хайкү бол дэлхийд хамгийн богино шүлэг хэмээн алдаршиж гагаадынханы сонирхолыг татаж зарим нь гадаад хэл рүү орчуулагдаж байна.
Энд та бүхэнд Мацүо Башоогийн зохиосон нэг алдарт шүлэг болон түүнд америкын нэрт япон судлаач Доналд Кеен гуай хийсэн англи хэлний орчуулгыг танилцуулъя.
古池や 蛙飛び込む 水の音
хү-рү-и-кэ-я/ ка-ва-зү-то-би-ко-мү/ ми-зү-но-о-то
The ancient pond
A frog leaps in
The sound of the water.
Үүнийг монгол хэл рүү орчуулахад: Эртний цөөрөмд мэлхий үсрэн орж дан усан чимээ сонсогдоно гэсэн утгатай. Энэ нь ганц мэлхийн чимээ ч сонсогдохуйц нам гүм, цөл хийсэн цөөрмийн янзанд сэтгэл хөдөлсөнийг илэрхийлсэн шүлэг болно.
Өнөөдөр зарим монголчууд ч Хайкү уншдаг болж “Хайкү оролдож буй монгол оюутнууд” гэсэн ном хэвлэгдэн гарсан.